BŁOGOSŁAWIEŃSTWO OJCA ŚW. PIUSA XI NADESŁANE TELEGRAFICZNIE ZWIĄZKOWI SODALICYJ MARIAŃSKICH UCZNIÓW SZKÓŁ ŚREDNICH W POLSCE Z OKAZJI PIERWSZEGO KONGRESU ZWIĄZKU W CZĘSTOCHOWIE D. 4 LIPCA 1925:
Jego Świątobliwość przyjął ze szczególną radością pełen oddania hołd prezydium Związku sodalicyj mariańskich zjednoczonych na Zjeździe i przesyłając życzenia, aby ich kwitnąca organizacja przez współpracę nad wyrobieniem chrześcijańskiego charakteru uczącej się młodzieży, zebrała obfite i zbawienne owoce, udziela z serca błogosławieństwa, o któreście prosili.
† Kardynał Gasparri
Rzym, dnia 30 czerwca 1925
PRZEDMOWA
do pierwszego wydania.
Wydanie Ustaw dla Sodalicji Mariańskiej młodzieży szkół średnich w Polsce, okazało się po pierwszym Zjeździe krakowskim w dniach 2-4 lipca 1919 istotną koniecznością. Sodalicje nasze idące dotąd luzem uczuły się członkami jednego ciała, członkami Związku za przyczyną Najświętszej Królowej Sodalicji obejmującego dziś już Polskę całą1. A przecież podstawą jedności i łączności są przede wszystkim wspólne Ustawy. Powtóre, Ustawy trzeba było dać każdemu sodalisowi, każdemu kandydatowi do ręki, bo przecież one miały się stać drogowskazem jego życia w sodalicji, co więcej, poniekąd nawet drogowskazem jego nawskróś katolickiego życia w rodzinie, w szkole, w całej młodości.
I oto dlaczego Wydział Naczelny Związku sodalicyj mariańskich młodzieży szkół średnich w Polsce, mimo niesłychanie trudnych warunków wydawniczych, postanowił ogłosić drukiem Ustawy i oddać je dziś w ręce P. W. Księży Moderatorów i ukochanej Braci sodalicyjnej, uzyskawszy wprzód dla nich aprobatę duchowną i błogosławieństwo naszych Arcypasterzy.
Zdajemy sobie doskonale sprawę z tego, że w niektórych sodalicjach, zwłaszcza dłużej już istniejących, wytworzyły się z biegiem czasu tradycje i zwyczaje odrębne, których one nie chcą się wyrzekać; że tu i ówdzie trudne warunki miejscowe zmusiły do wprowadzenia pewnych ograniczeń.
Przez nasze „Ustawy" nie mamy bynajmniej zamiaru znosić jednych, potępiać drugich.
Każda sodalicja, nawet przez należenie do Związku nie zatraca swej samodzielności bardzo szerokiej, nie zatraca swej ukochanej nieraz głęboko przez sodalisów indywidualności czy tradycji.
„Ustawy" nasze chcą jednak dać pewną, wspólną wytyczną dla głębszego zrozumienia ducha sodalicyjnego i wprowadzenia go w czyn i życie: chcą dotrzeć do rąk każdego z członków. To ich cel i jedyna ich wydania pobudka.
Dałby Bóg i Matka Najświętsza, by stały się one jednym więcej ogniwem, jedną więcej spójnią łączącą nas u wspólnego warsztatu umiłowanej pracy sodalicyjnej w zjednoczonej Polsce.
Warszawa - Kraków - Poznań, w uroczystość ŚŚ. Trzech Króli, dnia 6 stycznia 1920.
[Podpisy członków Wydz. Naczelnego].
Z PRZEDMOWY do drugiego i trzeciego wydania (1923)
Cztery tysiące egzemplarzy „Ustaw" w pierwszym wydaniu w przeciągu niespełna trzech lat rozeszły się po całej Ojczyźnie naszej, docierając do dziesiątek szkół średnich2, a tysięcy uczniów, budząc wszędy ducha sodalicyjnego, rozpalając ochotę do czynu, wskazując szlak jasny i prosty sodalicyjnej pracy. Mała, skromna książeczka dożyła wielkiego szczęścia, stała się w ręku najmłodszej mariańskiej Braci drogowskazem w wędrówce zbożnej przez Marię do Jezusa, w wędrówce w życiu, jak i w śmierci, bo umierając nasi Ukochani w gasnącej, dłoni jeszcze ją ściskali i brali ze sobą do grobu...
Z PRZEDMOWY do wydania czwartego, piątego i szóstego (1926)
Niema chyba zrzeszenia, w którym Ustawa byłaby tak niezbędnym czynnikiem życia i pracy indywidualnej i organizacyjnej, jak sodalicja mariańska. To nie suchy tylko paragraf, to nie zwięzłe tylko prawo - to regulator, to pion, według którego nieustannie układa się cegiełkę za cegiełką we wspólnym trudzie. I w tym także w niemałym stopniu kryje się tajemnica niezrównanej żywotności sodalicji. Ustawa jest w ręku wszystkich3 i na każdy dzień.
PRZEDMOWA do wydania XIII-XV
Czterdzieści tysięcy małej naszej książeczki w ciągu 17 lat doszczętnie wyczerpanych - to dowód, że Ustawy Sodalicji Mariańskiej stały się tym, czym mieć je gorąco zawsze pragnęliśmy nieodstępnym przewodnikiem i towarzyszem każdego jej członka. Nowe wydania idą więc pełnić dalej tę samą, zbożną służbę kształtowania tysięcy młodzieńczych dusz na serdecznych, konsekwentnych i wiernych Rycerzy Marii. Oby ją spełniły najdoskonalej4.
Zakopane, dnia 19 marca 1937.
Ks. Józef Winkowski.
1. W pierwszym roku istnienia Związku należały doń następujące Sodalicje: Biała, Bochnia, Brzesko, Chyrów, Cieszyn, Częstochowa, Gniezno, Grodno, Kalisz, Kielce [gimn.], Kielce [semin.], Kraków, Lwów, Mielec, Nowy Sącz, Piotrków [2], Poznań, Przemyśl, Radom, Zakopane [razem 25].
2 W roku 1923, czwartym istnieniu Związku należało doń 69 sodalicyj.
3 W roku 1926 należało do Związku 135 sodalicyj.
4 W roku 1937 notujemy sodalicyj 274 z 12.887 członkami.
ROZDZIAŁ I.
„Dla ludzi świeckich niema lepszego środka do nabycia doskonałości, jak wstąpienie do Sodalicji Mariańskiej" (św. Franciszek Salezy)
„Sodalicja Mariańska jest wyborną szkołą pobożności i najpewniejszą obroną młodzieńczej niewinności" (papież Leon Xlll)
Istota i cel.
(§ 1 -5)
1. Sodalicja Mariańska uczniów szkół średnich jest to stowarzyszenie religijnospołeczne5, zatwierdzone przez Kościół św., które stanowi jeden odłam istniejącej od półczwarta wieku i potężnie w całym świecie katolickim rozgałęzionej Kongregacji Mariańskiej6.
2. Ponieważ pierwsza z powstałych Kongregacyj, t. zw. Prima Primaria w Rzymie wzbogacona została przez Namiestników Chrystusowych całym szeregiem przywilejów i odpustów, każda przeto sodalicja według prawa kościelnego musi być do niej kanonicznie przyłączona (agregowana), przez co we wszystkich przyznanych jej łaskach uczestniczył7.
3. Uznając przez akt agregacji za obowiązujące zasadnicze Ustawy Kongregacji Mariańskiej8, sodalicja młodzieży zyskuje jednak możność i znaczną swobodę w przystosowaniu ich do miejscowych potrzeb i warunków.
4. Celem Sodalicji Mariańskiej jest: Przez szczególniejszą cześć Najświętszej Panny wyrobić w każdym stanie zastęp ludzi dzielnych, duchem Chrystusowym nawskróś przejętych, aby przez nich uświęcić poszczególne stany, a przez stany społeczeństwo całe.
5. W szczególności sodalicja uczniów szkół średnich dąży do wyrobienia w każdej szkole zastępu wzorowych młodzieńców, którzy z miłości dla Matki Najśw., swej Pani i Patronki ukochanej, zobowiązują się spełniać jak najlepiej i jak najsumienniej przede wszystkim obowiązki katolika i dobrego syna Ojczyzny, następnie dobrego członka rodziny, wzorowego ucznia i kolegi, w końcu zaś szczególne obowiązki sodalisa, przyjęte na się dobrowolnie przez wstąpienie do sodalicji mariańskiej.
5 Według decyzji Episkopatu polskiego zebranego na Konferencji w Krakowie dn. 3 czerwca 1922. (Pismo Konsyst. Metropol. Warszaw. L. 3959 z dnia 10 lipca 1921).
6 Pierwsza Kongregacja powstała w r. 1564, zatwierdzona przez papieża Grzegorza XII. Bulla Omnipotentis Dei w r. 1584. Do roku 1937 erygowano już kanonicznie przeszło 60.000 sodalicyj.
7 Sodalicja nieagregowana właściwie nie jest sodalicją mariańska.
8 P. Ks. J. Rostworowski: Przewodnik sodalicyj mariańskich. Kraków 1925, str. 307-333.
ROZDZIAŁ II.
Środki.
(§ 6-12).
6. Stawiając na pierwszym miejscu środki nadprzyrodzone, sodalicja zaleca swym członkom najgorętszą cześć dla Najśw. Panny i naśladowanie Jej cnót niezrównanych, zwłaszcza wiary, nadziei i miłości, nieskalanej czystości, pokory, pracowitości i posłuszeństwa; wzywa do uroczystego obchodzenia Jej świąt, miesięcy Jej czci poświęconych (maj i październik), zwłaszcza zaś święta patronalnego przez największą pobożność i przyjęcie Sakramentów św.
7. Obok Najśw. Panny, jako Patronki głównej, przybiera sobie sodalicja Patrona wybranego z grona Świętych Pańskich, a zbliżonego życiem i cnotami do potrzeb młodzieży, zalecając go jako wzór i szczególnego opiekuna9.
8. Sakramenta św., jako źródła życia w stanie łaski poświęcającej, w szeregu środków nadprzyrodzonych pierwsze zajmują miejsce, a przeto sodalicja, nie poprzestając na obowiązującym uczniów w szkole kilkakrotnym w roku, wspólnym przystępowaniu do spowiedzi i Komunii św. prowadzi swych członków co miesiąc wspólnie do Stołu Pańskiego, urządza uroczystą generalną Komunię świętą w dni świąt patronalnych, a zachęca do częstej, nawet codziennej.
9. Szczególny nacisk kładzie sodalicja na gorące nabożeństwo do Najśw. Sakramentu Ołtarza i dlatego obok częstszej Komunii św. zaleca prywatne słuchanie Mszy św. (zwłaszcza w miesiącach Marii i w soboty, jako w dnie Jej poświęcone), zaleca adorację Najśw. Sakramentu (szczególnie w każdy pierwszy piątek, lub pierwszą niedzielę miesiąca), w reszcie zakłada w swym łonie Kółka Eucharystyczne.
10. Pragnąc, by sodalisi z Sakramentu Pokuty możliwie jak najwięcej łaski i światła odnosili, zaleca każdemu, o ile to możliwe, wybór s t a ł e g o s p o w i e d n i k a, jaki kierownika, doradcy i ojca duchownego, któremu sodalis z pominięciem wszelkich względów ludzkich (obawy, fałszywego wstydu, znajomości skądinąd) z całą prostotą i szczerością oddaje w ręce swą duszę, słuchając we wszystkim jego życzliwych wskazówek.
11. Rozbudza w końcu sodalicja w członkach swych ducha modlitwy, ducha wiary i poświęcenia, pracy nad wyrobieniem w sobie siły charakteru, odwagi przekonań, ducha inicjatywy, zdrowej samodzielności i wytrwałości, a w tym celu zaleca usilnie poważną lekturę religijną10 i codzienny rachunek sumienia.
12. Obok tych głównych środków wewnętrznego wyrobienia i stworzenia dzielnego, chrześcijańskiego charakteru, sodalicja zobowiązuje swych członków do regularnego udziału w miesięcznych nabożeństwach11 i zebraniach12, do udziału w pracy Kółek sodalicyjnych (zwłaszcza eucharystycznego i apologetycznego) do stałej prenumeraty miesięcznika związkowego „Pod znakiem Marii" oraz do korzystania z biblioteki, (p. Rozdział III. A. obowiązki członków § 22- 35).
9 W wyborze świąt patronalnych sodalicji dobrze jest na to zwrócić uwagę, by nie sąsiadowały ze sobą zbyt blisko w roku kościelnym. O ile n p. św. Stanisław Kostka, jak to bywa przeważnie, jest Patronem sodalicji (uroczystość w listopadzie), na święto patronalne bardzo nadaje się uroczystość N. M. P. Królowej Korony Polskiej (3-go maja).
10 Tomasz a Kempis: O naśladowaniu Chrystusa, Palau: Katolik uczynkiem i prawdę, Tóth: Chrystus i młodzieniec.
11 Nabożeństwo miesięczne, obowiązkowe może się wedle uznania ks. Moderatora składać n.p. z krótkiej jego egzorty, potem wystawienia Najśw. Sakramentu, litanii do Najśw. Panny i aktu poświęcenia się sodalicyjnego. Na zakończenie udziela się błogosławieństwa Najśw. Sakramentem, poprzedzonego w święta patronalne i uroczystość Najśw. Marii Panny hymnem: Magnificat, (p. Dodatek str. 46).
12 Zebranie miesięczne zwyczajne, obowiązkowe dla wszystkich, składa się z modlitwy, odczytania ustępu Ewangelii św., protokółu, referatu lub odpowiednio przygotowanej pogadanki ankietowej (z dyskusją, z odczytania niezbyt długiego ustępu z pięknej literatury treści religijnej, „skrzynki pytań" w końcu z dokładnego omówienia przez prefekta (prezesa) i konsultorów spraw bieżących sodalicji (terminy zbiórek, składki, przesunięcie aspirantów na kandydatów, „czarna księga” i t. p) i Związku.
ROZDZIAŁ III.
Członkowie.
(§ 13-52).
13. Członkiem sodalicji może zostać każdy uczeń szkoły średniej, katolik, pilny i sumienny w nauce, a wzorowy w zachowaniu w domu, w szkole i poza szkołą, o ile po swym d o b r o w o l n y m zgłoszeniu się, zostanie przyjęty na aspiranta przez ks. Moderatora i Konsultę.
14. Sodalisi przychodzący z innych sodalicyj winni się zawsze wykazać dyplomem przyjęcia, po czym zależnie od uznania ks. Moderatora mogą być dopuszczeni do wpisania w księgę kanoniczną sodalicji. Kandydaci wzgl. aspiranci mają przedstawić odpowiednie poświadczenie.
15. Uczeń zgłaszający się do sodalicji winien wypełnić dokładnie „kartę zgłoszenia" do SM i postarać się o podpisy dwóch sodalisów (wzgl. kandydatów) polecających go jako wzorowego ucznia i kolegę. Otrzymuje on tytuł aspiranta sodalicji.
16. Aspirantura z reguły trwa trzy miesiące i jest pierwszym okresem próby. Po upływie tego (w razie potrzeby także dłuższego) czasu, o ile aspirant trwa w zamiarze pozostania w sodalicji, po bliższym zapoznaniu się z jej duchem i obowiązkami, może nastąpić za uchwałą Konsulty dopuszczenie go do egzaminu na kandydata i wręczenie dyplomiku kandydata.
17. Kandydatura trwa pół roku do dziewięciu miesięcy. W nadzwyczajnych wypadkach może być skrócona; o ile zaś Konsulta nie może wyrobić sobie zdania o kandydacie, nawet znacznie przedłużona.
18. Aspiranci i kandydaci mają obowiązek jak najściślej przestrzegać ustaw sodalicji, okazywać swoją dobrą wolę należenia do niej; nie mają oni jednak żadnych praw.
A. Obowiązki członków.
19. Każdy sodalis zobowiązuje się w pierwszym rzędzie spełniać sumiennie wszystkie obowiązki, jakie na niego nakłada święta wiara katolicka. Wyznawanie jej zatem zawsze i wszędzie, śmiałe i otwarte pełnienie przykazań Bożych i kościelnych, a przez to stałe utrzymanie się w łasce p o ś w i ę c a j ą c e j, będzie i sodalicyjnym najważniejszym przepisem.
20. Sodalis nie zapomni nigdy odmówić rano i wieczór swego pacierza krótkiego, lecz gorącego, do którego dołączy na cześć Najśw. Panny trzy Zdrowaś Mario według zwyczaju Kongregacji Prima Primaria; nigdy w niedzielę i święto nie opuści z swej winy Mszy św., lecz w całości i pobożnie będzie w niej uczestniczył. Szczególniej czuwać tu będzie nad sobą w czasie feryj świątecznych i wakacyj szkolnych. Przestrzegać też będzie przepisanych przez Kościół św. dni postnych.
21. Niemniej pilną, a czynną uwagę zwróci na swe obowiązki rodzinne, szkolne i koleżeńskie, starając się być jak najlepszym, wzorowym synem dla swych rodziców, a kochającym, usłużnym bratem dla rodzeństwa, zwłaszcza młodszego od siebie, któremu zawsze będzie świecił przykładem.
22. W szkole przestrzegając ściśle Przepisów szkolnych, wytęży usiłowania swoje, aby być przykładnym, sumiennym uczniem zarówno w nauce, jak w całym zachowaniu. Profesorom i przełożonym okazywać będzie zawsze prawdziwą cześć i posłuszeństwo, kolegom serdeczną życzliwość, gotowość do usług i rzetelną, zdrową przyjaźń. Pamiętając zawsze o godności sodalisa, chętnie przyłoży rękę do każdego zbożnego dzieła w swej szkole, owszem w miarę sił sam podejmie inicjatywę; wszędzie przyświecać będzie dobrym przykładem, ale zwłaszcza przy wspólnych, szkolnych praktykach religijnych (modlitwy przed i po lekcjach, nabożeństwa szkolne, rekolekcje wielkopostne).
23. Pragnąc spełnić sumiennie powyższe obowiązki, sodalis powinien według możności dobrze rozłożyć swój czas, tak, aby na czele był obowiązek, potem pożytek, a w końcu przyjemność.
24. W wyborze przyjaciół i zaufanych kolegów zachowa wielką ostrożność, nie pozwoli w obecności swej pod żadnym warunkiem na rozmowę niemoralną, nieskromne dowcipy i żarty, unikać będzie miejsc i rozrywek (zwłaszcza niewłaściwych tańców) nie licujących z godnością sodalisa; nigdy nie nadużyje napojów alkoholowych, unikać też będzie palenia tytoniu13.
25. Nie weźmie do ręki złej niemoralnej książki lub dziennika, nie będzie uczęszczał na niemoralne przedstawienia w teatrze lub kinie, nie będzie nigdy uczestniczył w spirytystycznych seansach, nie zjawi się nigdy na t. zw. „wspólnej plaży".
26. Spełniając wszystkie powyższe przepisy, z łatwością już dopełni i tych obowiązków, które w szczególności nakłada nań sodalicja. Należą do nich szczególna cześć i gorąca miłość dla Najśw. Panny i naśladowanie Jej cnót, następnie zaś obecność na nabożeństwach14 i zebraniach miesięcznych sodalicji, codzienny rachunek sumienia, lektura religijna, przyjęcie w oznaczonych dniach wspólnej Komunii św., udział w obowiązkowych praktykach i uroczystościach15, wreszcie, gdzie to przyjętym, praca choć w jednym kółku w łonie sodalicji założonym.
27. Każdy członek sodalicji musi zdawać sobie jasno sprawę z doniosłej roli, jaką w życiu sodalicyjnym odgrywają wspólne nabożeństwa i zebrania miesięczne, dlatego opuszczenie choćby jednego z nich uważać będzie za zupełnie wyjątkowe i tylko koniecznością spowodowane zdarzenie.
28. Wszelką nieobecność każdy członek obowiązany jest bezzwłocznie usprawiedliwić u ks. Moderatora lub prefekta (prezesa), względnie u odpowiedzialnego konsultora klasowego.
29. Sodalis nie zapomni o swych obowiązkach i w czasie wakacyj. Przynajmniej raz, to jest w uroczystość Wniebowzięcia N. M. P. (15 sierpnia) przystąpi do obowiązującej w całym Związku Komunii św. wakacyjnej i zawiadomi listownie o spełnieniu tego obowiązku16 swego ks. Moderatora, dołączając wiadomości o sobie17. Niektóre sodalicje zobowiązują chwalebnie swych członków do spełnienia tego przepisu także w miesiącu lipcu.
30. Wszystkie powyższe obowiązki dotyczą zarówno sodalisów, jak kandydatów i aspirantów, dlatego każdy z nich winien posiadać egzemplarz Ustaw i często je odczytywać.
31. Szczególnym obowiązkiem kandydatów jest udział w ich osobnych zebraniach, które od czasu do czasu urządza dla nich ks. Moderator lub instruktor kandydatów.
32. Kandydat, który po bliższym zapoznaniu się z ustawami i duchem sodalicji uzna, że obowiązki przerastają jego siły, winien szczerze i otwarcie oświadczyć to ks. Moderatorowi i prosić o wykreślenie.
33. Członek sodalicji pomny, że obowiązkiem każdego katolika jest czynne popieranie, nawet z dużą ofiarą, prasy katolickiej, nie uchyli się od prenumeraty osobistej dla siebie 1 egzemplarza miesięcznika SM uczniów szkół średnich „Pod znakiem Marii".
34. Sodalis, względnie kandydat, przenoszący się do innej szkoły w miejscowości, gdzie istnieje sodalicja uczniów, obowiązany jest bezzwłocznie po przybyciu zgłosić się do jej ks. Moderatora. Sodalis przedłoży dyplom przyjęcia, kandydat, względnie aspirant uzyskane przed wyjazdem poświadczenie.
35. Sodalisi maturzyści powinni dołożyć wszelkich starań, aby w przełomowej chwili swego życia odprawić rekolekcje zamknięte i zastanowić się głęboko nad swą przeszłością, zarówno jak nad wyborem zawodu w przyszłości. Rozpoczynając zaś studia akademickie, obowiązani są wstąpić w szeregi sodalicji akademickiej (względnie sodalisi z liceów pedagogicznych zaczynając pracę zawodową - nauczycielskiej), o czym ks. Moderator udzieli im wyczerpujących wiadomości.
B. Prawa członków.
36. Sodalisi korzystają ze wszystkich przywilejów, łask i odpustów, jakimi Namiestnicy Chrystusowi bogato obdarowali w ciągu wieków sodalicję mariańską.
37. Sodalisi mają na Walnym Zgromadzeniu prawo czynnego i biernego wyboru prefekta (prezesa) i członków Konsulty.
38. Wszyscy członkowie mają prawo korzystania z biblioteki, czasopism i innych urządzeń sodalicji jak lokalu, zabaw, wycieczek i t. p. oraz Związku (kolonia, rekolekcje zamknięte, zjazdy).
39. Chorych sodalisów odwiedza ks. Moderator, prefekt (prezes) i koledzy sodalisi, a na nabożeństwach miesięcznych odmawia się za nich wspólne modlitwy.
40. W pogrzebie zmarłego sodalisa uczestniczy cała sodalicja i za duszę zmarłego urządza nabożeństwo żałobne; a krótki nekrolog przesyła redakcji miesięcznika „Pod znakiem Marii", prosząc bratnie sodalicje związkowe o modlitwę za jego duszę.
C. Przyjęcie członków.
41. Po upływie czasu próby zawiadamia Konsulta kandydata o terminie uroczystego przyjęcia go do grona sodalisów Marii.
42. Do tego aktu, tak niezmiernie ważnego w życiu całym, powinien się kandydat bardzo starannie przygotować, zwłaszcza przez gorącą modlitwę do Najśw. Panny i spowiedź św. Jeśli spowiednik uzna za stosowne, niech odprawi spowiedź g e n e r a l n ą (tj. z całego życia). Wreszcie niech się dokładnie zapozna z ceremoniałem przyjęcia.
43. W oznaczonym przez Konsultę dniu zgłosi się do egzaminu sodalicyjnego, który obejmuje dokładną znajomość Ustaw sodalicji, a nadto (na pamięć) „Nasze prawo sodalicyjne", akt poświęcenia się N. Marii Pannie oraz hymn „Błękitne rozwińmy sztandary".
44. Akt ślubowania wypisze własnoręcznie, a starannie na dużym arkuszu papieru i z niego odczyta przyrzeczenie u stóp ołtarza, po czym wręczy go ks. Moderatorowi celem przechowania w archiwum sodalicji.
45. Po przyjęciu imię swe i nazwisko wpisze własnoręcznie do Księgi Kanonicznej sodalicji.
46. Przed aktem uroczystym uprosi rodziców swych o napisanie na arkuszu podobnym do poprzedniego, swego przyzwolenia na wstąpienie syna w szeregi sodalicji, a najbliższą rodzinę, (gdzie to jest w zwyczaju) zaprosi do kaplicy sodalicyjnej (kościoła) na samą uroczystość.
47. Medal sodalisa zachowa w czci i poszanowaniu, nosząc go na piersi tylko w dni uroczyste sodalicji, a dyplom, o ile możności oprawiony za szkłem, umieści w swym pokoju, by mu zawsze przypominał dzień przyjęcia i zaszczytne rycerstwo Marii.
D. Karność. Wykluczenie.
48. Sodalicja mariańska chcąc osiągnąć swoje święte i wzniosłe cele, musi być w sobie bardzo zwartą i karną. Będąc zaś równocześnie szkołą chrześcijańskich charakterów, musi dla swych ustaw i zarządzeń domagać się zupełnego posłuchu.
49. Za lekceważenie obowiązków członka sodalicji, nieusprawiedliwione opuszczanie nabożeństw i zebrań, nieobecność przy wspólnej Komunii św., lub innych obowiązkowych ćwiczeniach pobożnych czy praktykach sodalicyjnych, Konsulta w porozumieniu z ks. Moderatorem nakłada odpowiednie kary.
50. Do kar w sodalicji stosowanych należą: zanotowanie nazwiska w księdze upomnień (t. zw. „czarna księga", i odczytanie na najbliższym zebraniu miesięcznym; napomnienie przez ks. Moderatora; u aspirantów i kandydatów przedłużenie czasu próby lub unieważnienie dotychczasowego jej okresu, wreszcie w wypadkach bardzo wyjątkowych zawieszenie na pewien czas, (aż do zupełnej poprawy) w prawach i obowiązkach.
51. Za niezwykle ciężkie albo za powtarzające się mimo upomnień przekroczenie ustaw następuje po zagrożeniu wykluczenie z sodalicji. Sodalis, którego ta kara spotkała, winien bezzwłocznie zwrócić swój dyplom i medal do rąk ks. Moderatora, który wykluczonego wykreśla z Księgi Kanonicznej sodalicji. W razie upornego za- trzymania dyplomu przez wykluczonego członka, Konsulta sodalicji może zagrozić mu zawiadomieniem o wykluczeniu Wydziału Wykonawczego Związku sodalicyj mariańskich uczniów szkół średnich w Polsce.
52. Dyplom wykluczonego winien być z odpowiednią uwagą przechowany w archiwum sodalicji.
------------------
13 Niektóre sodalicje wprowadziły już u siebie z dobrym rezultatem deklaracje niepicia i niepalenia do ukończenia studiów w szkole średniej.
14 Sodalicja młodzieży wielki nacisk kłaść winna na wspólny a dobry śpiew chóralny na nabożeństwach i zebraniach, dlatego sodalisi chętnie powinni organizować lekcje śpiewu i uczestniczyć w nich, nawet z ofiarą czasu czy rozrywki.
15 Np. wspólna adoracja Najśw. Sakramentu, procesja B. Ciała i inne.
16 Rezolucja IX Zjazdu Związku w Lublinie w roku 1928.
17 Karty wakacyjne wydała drukiem Składnica Związku w Zakopanem. (Cena 3 gr).
18 Uchwała o tym obowiązku zapadła j e d n o g ł o ś n i e na I Zjeździe sodalicyj uczniów szkół średnich w Polsce, w Krakowie dnia 3 lipca 1919; zatwierdziły ją wszystkie następne Zjazdy.
19 Wykaz ich p. Dodatek str. 41.
20 P. Regulamin wyborów w sodalicji mariańskiej. (Dodatek str. 58.).
21 Każda sodalicja powinna koniecznie taką księgę posiadać i troskliwie w swym archiwum przechowywać.
-------------------
ROZDZIAŁ IV.
Zarząd sodalicji.
(§ 53 - 100).
A. Ks. Moderator.
53. Ks. Moderator, naznaczony na tę godność przez Władzę Diecezjalną, kieruje sodalicją, tak w duchownych, jak w materialnych sprawach. Wszelkie uchwały Konsulty, czy zebrań ogólnych przez jego zatwierdzenie zyskują moc prawną.
54. W ks. Moderatorze poza tym winni sodalisi szukać zawsze dla siebie najlepszego przyjaciela, kierownika i doradcy, zwracając się doń z miłością i pełnym zaufaniem we wszystkich swoich potrzebach.
B. Konsulta.
55. Do pomocy ks. Moderatorowi w kierowaniu sodalicją wybiera Walne Zgromadzenie Konsultę czyli Wydział (Zarząd) z prefektem (prezesem) na czele spośród najdzielniejszych i najgorliwszych sodalisów.
56. Wybór prefekta i Konsulty odbywa się raz do roku szkolnego22. Określa go dokładnie osobny regulamin.
57. Jak wszędzie przy wyborach, tak szczególnie w sodalicji, rozstrzygać winien zawsze i jedynie wzgląd na jej dobro, a cześć i chwałę Najśw. Panny. Wszelkie zatem inne względy, zwłaszcza osobistej sympatii czy korzyści, powinny być wykluczone
58. Posiedzenia Konsulty powinny odbywać się dwa razy (co najmniej zaś raz) w miesiącu pod przewodnictwem ks. Moderatora.
59. Jak każde zebranie sodalicji, tak i posiedzenie Konsulty winno rozpocząć się modlitwą, a to według dawnego zwyczaju wezwaniem Ducha św.: Veni sancte Spiritus, zakończyć zaś Ave Maria z inwokacją Patrona sodalicji.
60. Następuje odczytanie protokółu z poprzedniego zebrania, który po przyjęciu przez zebranych, prefekt zatwierdza własnoręcznym podpisem.
61. Po odczytaniu kilku ustępów z Ustaw Zasadniczych i wyjaśnieniu ich przez ks. Moderatora, przechodzi Konsulta do omówienia spraw bieżących sodalicji, a więc: frekwencji ostatniego nabożeństwa, zebrania, Komunii św. i adoracji, dalej do omówienia nowo zgłoszonych aspirantów, dopuszczenia aspirantów do egzaminu na kandydatów, zachowanie się tych ostatnich w sodalicji i możliwości przyjęcia ich na sodalisów rzeczywistych, uchwala nagany i kary; prefekt odczytuje nadeszłe pisma, urzędnicy zdają sprawę ze stanu skarbu, ruchu w bibliotece, przewodniczący kółek z ich działalności, w końcu omawia się program na najbliższy okres czasu i ewentualne wnioski, czy projekty konsultorów.
62. Najważniejszą czynnością Konsulty na początku każdego roku szkolnego jest ułożenie możliwie ścisłego i dokładnego, całorocznego planu pracy, od którego zależy życie, działalność a w niemałej mierze i wartość wewnętrzna sodalicji.
63. Posiedzenia Konsulty są zawsze poufne, a konsultorowie są obowiązani kwestie omawiane zachować w najściślejszej tajemnicy.
64. Ścisłe i sumienne prowadzenie agend Konsulty powinno się oprzeć na przyjętej powszechnie w Związku „Księdze Podręcznej dla XX. Moderatorów i Konsult sodalicyj mariańskich uczniów szkół średnich". Księga powyższa przeznaczona jest zasadniczo dla ks. Moderatora, prezesa i sekretarza, każda przeto sodalicja już na początku roku szkolnego powinna się w 3 jej egzemplarze zaopatrzyć23.
C. Prezes (Prefekt).
65. Prefekt, wybrany na rok, jest w Konsulcie i sodalicji całej głównym pomocnikiem ks. Moderatora i odpowiedzialnym przed Konsultą wykonawcą jej uchwał. Stojąc na czele swych kolegów, winien pilnością w nauce, jak najbardziej wzorowym zachowaniem i gorliwością w pełnieniu ustaw sodalicji nieustannie najlepszym przykładem wszystkim przyświecać.
66. Hasłem prefekta powinno być wiedzieć najdokładniej o wszystkim, co się dzieje w sodalicji, znać wszystkich jej członków i zadzierzgnąć z nimi, o ile to możliwe, węzły serdecznej przyjaźni, wszędzie przychodzić pierwszym, wychodzić ostatnim i nieustannie być na usługi sodalicji i sodalisów. Dlatego powinien on całym sercem ukochać ideę, ducha i sprawę sodalicji i za swoją własną ją uważać.
67. Będąc pomocnikiem ks. Moderatora, powinien się z nim ciągle, zwłaszcza przed posiedzeniem Konsulty i zebraniem miesięcznym porozumiewać i nad dobrem sodalicji naradzać, szczerze przedstawiając swe plany i zamiary i ujmując potem energicznie inicjatywę w ich przeprowadzeniu. Bez wiedzy jednak ks. Moderatora nie może nic w sodalicji zarządzić.
68. Przywilejem wysokiej godności prefekta jest prowadzenie wspólnych modlitw na nabożeństwach miesięcznych i przewodniczenie zebraniom sodalicji. On też z sekretarzem obok ks. Moderatora reprezentuje sodalicję na zewnątrz, używając wtenczas, jak i przy innych uroczystościach honorowego medalu prefektowskiego; podpisuje dyplomy i wszelkie pisma z sodalicji wychodzące, nadto kilka razy w roku dokonywa przeglądu ksiąg prowadzonych przez urzędników sodalicji, w końcu egzaminuje aspirantów przed kandydaturą, a kandydatów przed uroczystym przyjęciem do sodalicji.
69. Dla ułatwienia swego zadania powinien prefekt mieć i prowadzić „Księgę Podręczną" z dokładnym spisem wszystkich członków sodalicji, których ma znać osobiście. W „Księdze" tej niech zaznacza sumiennie ich obecność na nabożeństwach i wszystkich zebraniach sodalicji, względnie usprawiedliwienie nieobecności.
D. Asystenci.
70. Jak prefekt, tak i obaj asystenci, z których pierwszy nosi tytuł wiceprefekta, powinni wszystkim sodalisom przodować przykładem i prefektowi mają we wszystkim pomagać i często się z nim nad stanem i rozwojem sodalicji naradzać."
71. W razie nieobecności prefekta zastępuje go na nabożeństwach, zebraniach i posiedzeniach Konsulty wiceprefekt, względnie drugi asystent.
72. Ponieważ obaj asystenci są zwykle najstarszymi i najlepiej z sodalicją obeznanymi członkami:, przeto jeden z nich (w liczniejszej zaś sodalicji obaj) obejmuje godność instruktora kandydatów i odbywa z nimi co pewien czas zebrania, pouczając ich o obowiązkach i zwyczajach sodalicyjnych.
73. Instruktor powinien zarówno kandydatów, jak aspirantów przyjąć w swą szczególną opiekę, czuwać nad ich nauką, zachowaniem i pełnieniem obowiązków sodalicyjnych, okazywać im swą przyjaźń, życzliwość i pomoc, a na zebraniach Konsulty bezstronnie i otwarcie wypowiadać o nich swe zdanie.
E. Sekretarz.
74. Sekretarz, który w sprawach sodalicji i zarządu nią, powinien posiadać już pewne doświadczenie, musi być obecny na wszystkich posiedzeniach Konsulty, zebraniach miesięcznych sodalicji i walnych zgromadzeniach i prowadzić protokół, który na następnym posiedzeniu odczytuje.
75. Obok ksiąg protokółów z posiedzeń Konsulty, zebrań miesięcznych i walnych zgromadzeń, powinien prowadzić dokładny wykaz korespondencji wychodzącej z sodalicji, inwentarz archiwum, dokładną kronikę wszystkich wypadków w końcu spis adresów członków sodalicji24, wkładek, które wręcza później skarbnikowi na każdym posiedzeniu Konsulty.
G. Bibliotekarz.
85. Bibliotekarz zarządza biblioteką sodalicji, za którą jest odpowiedzialny.
86. Obowiązany jest on przynajmniej dwa razy w tygodniu, w oznaczonym dniu i godzinie pełnić dyżur w bibliotece, w której prowadzi dokładny inwentarz książek i wykaz pożyczających25. Przy końcu roku sporządza dla prefekta dokładne sprawozdanie z działalności biblioteki.
87. Do niego należy również opieka nad prenumerowanymi przez sodalicję pismami, które powinien zbierać w kompletne roczniki, a ważniejsze, zwłaszcza miesięczniki: „Pod znakiem Marii" i „Sodalis Marianus", polecać oprawiać i wcielać do biblioteki. W razie większego zakresu działania może on za uchwałą Konsulty otrzymać z grona sodalisów pomocnika.
H. Konsultorowie odpowiedzialni.
88. Na początku każdego roku szkolnego mianuje Konsulta dla członków sodalicji z każdej klasy (kursu) odpowiedzialnego konsultora klasowego i ogłasza to na zebraniu ogólnym.
89. Konsultor klasowy obowiązany jest pod osobistą odpowiedzialnością przed ks. Moderatorem i Konsultą ogłaszać swym kolegom klasowym, a członkom sodalicji wszystkie jej zbiórki, obowiązkowe praktyki religijne i t. p., a to jedynie i wyłącznie drogą zbierania własnoręcznych podpisów pod jasno ułożone i wyraźnie napisane ogłoszenie26.
90. Konsultor klasowy zapisuje w swej notatce wszystkich nieobecnych, od których potem przyjmuje usprawiedliwienie i przedstawia je na posiedzeniu Konsulty z wnioskiem o przyjęcie lub odrzucenie.
91. Gdzie to wprowadzono w zwyczaj, konsultor klasowy zbiera wkładki miesięczne członków, które później oddaje skarbnikowi, przedstawia wnioski o obniżenie wkładki niezamożnym, rozdziela miesięcznik i t. d. Pełni on zatem rolę organu łącznikowego między sodalisami swej klasy a zarządem sodalicji, powinien przeto w wysokiej mierze wyrobić w sobie poczucie odpowiedzialności.
I. Przewodniczący kółek.
92. Przewodniczących kółek i ich zastępców wybierają członkowie danego kółka, zatwierdza ich zaś Konsulta. Zastępcy pełnią zwykle i obowiązki sekretarzy kółka.
93. Prowadzenie kółek w ogólnym zarysie odpowiadać winno sposobowi kierowania całą sodalicją, w szczegółach zaś określać je ma osobny regulamin, zatwierdzony przez ks. Moderatora i Konsultę27.
94. Przewodniczący, powoływani zwykle do Konsulty, obowiązani są na jej posiedzeniach zdawać sprawę z działalności kółek i podawać odpowiednie wnioski zmierzające do ich rozwoju. Przy końcu roku administracyjnego wręczą prefektowi dokładne sprawozdanie.
J. Walne Zgromadzenie.
95. Uroczyste Walne Zgromadzenie sodalicji odbywa się zwyczajnie raz do roku, przy końcu lub na samym początku roku szkolnego i to, o ile możności, w uroczyste święto patronalne sodalicji.
96. Zbiera się ono w celu wysłuchania i przyjęcia a) protokułu z poprzedniego walnego zgromadzenia, b) rocznego sprawozdania prefekta28, c) w celu dokonania nowych wyborów.
97. Walne zgromadzenie jest jedną z największych uroczystości sodalicyjnych, dlatego cały jego przebieg powinien być bardzo poważny i spokojny.
98. Ustępujący prefekt po wygłoszeniu sprawozdania składa swój urząd, oddając medal prefektowski w ręce ks. Moderatora.
99. Sposób odbywania wyborów i ogłoszenia ich wyniku przepisuje dokładnie osobny regulamin i ceremoniał.
100. W nadzwyczajnych wypadkach, o ile chodzi o jakąś niezwykłą uchwałę całej sodalicji, o zajęcie stanowiska wobec ważnego wypadku, lub o dokonanie w ciągu roku wyboru nowego prefekta, Konsulta może zwołać nadzwyczajne walne zgromadzenie sodalicji, którego przebieg ma być również wciągnięty dokładnie w księgę protokółów walnych zgromadzeń.
NASZE PRAWO SODALICYJNE.
1. Sodalis jest gorliwym i konsekwentnym chrześcijaninem katolikiem i wiernym synem Ojczyzny.
2. Sodalis jest szczególniejszym czcicielem Najświętszej Marii Panny, której cnoty (wiarę, miłość, czystość, pokorę i posłuszeństwo) stara się naśladować.
3. Sodalis wypełnia zawsze i bezwarunkowo swój obowiązek, nie cofając i się przed żadną trudnością.
4. Sodalis jest pełen czynnej miłości bliźniego i pomaga mu przy każdej sposobności w potrzebach duszy i ciała.
5. Sodalis posiada odwagę cywilną i postępuje zawsze według swych zasad, nie zważając na opinię ludzką.
6. Sodalis jest czysty w myśli, mowie i uczynku i zwalcza wszelki brud.
7. Sodalis pracuje nad wyrobieniem swego umysłu i charakteru.
8. Sodalis odprawia codziennie wieczorny rachunek sumienia, jako konieczny warunek postępu duchowego.
9. Sodalis daje wszystkim dobry przykład, w szczególności zaś kolegom i rodzeństwu.
10. Sodalis przystępuje co miesiąc do wspólnej Komunii świętej i uczęszcza regularnie i punktualnie na nabożeństwa i zebrania sodalicyjne.
22 Konsulta ma jednak prawo kooptacji nowych członków, o ile to uzna za konieczne.
23 „Księga Podręczna dla XX. Moderatorów i Konsult sod. mariań. uczniów szkół średnich" opracował X J. Winkowski. Do nabycia w Składn.
24 Wszystkie ważniejsze księgi po zapełnieniu przechodzą do archiwum sodalicji, w którym pierwsze miejsce zajmuje Księga Kanoniczna, (p. „Księga Podręczna" str. 111).
25 Ułatwiają mu to drukowane „rewersy biblioteczne". (Do nab. w Składnicy Zw. po 1 gr.).
26 Oczywiście nigdy w czasie samych lekcyj szkolnych. Samo ogłoszenie przygotowuje sobie dzień przedtem w domu.
27 P. „Księga Podręczna" str. 143.
28 Sprawozdanie to powinno być corocznie wpisywane w osobną księgę.
29 Przy odpuście cząstkowym: stan łaski poświęcającej i intencja zyskania odpustu; przy odpuście zupełnym nadto zwykle spowiedź, Komunia św. i modlitwa w myśl życzeń Ojca św. Warunkowi odmówienia modlitwy można zadość uczynić przez wspólne modły na miesięcznym nabożeństwie sodalicji, byleby je ofiarowano na intencje Ojca św.
D O D A T E K
Wykaz najważniejszych przywilejów i odpustów, które z łaski Stolicy Apostolskiej zyskać mogą sodalisi pod zwykłymi warunkami29.
A. Przywileje.
1. Wszystkie odpusty już udzielone sodalicji i te, które kiedykolwiek udzielone jej będą, z jednym wyjątkiem odpustu zupełnego w godzinę śmierci, mogą być ofiarowane za dusze w czyśćcu cierpiące.
2. Każdej Mszy św. przez jakiegokolwiek kapłana i na jakimkolwiek miejscu za duszę zmarłego sodalisa ofiarowanej przysługuje t. zw. „przywilej ołtarza"30.
3. Członkowie sodalicji raz ważnie przyjęci pozostają na zawsze z sodalicją związani i pod przepisanymi warunkami zawsze mają uczestnictwo w jej łaskach i przywilejach, chyba, że sami sodalicję opuszczą albo z niej wydalonymi zostaną.
B. Odpusty zupełne.
1. W dniu przyjęcia do sodalicji.
2. W godzinę śmierci.
3. W święta: Bożego Narodzenia, Wniebowstąpienia P., Niepokalanego Poczęcia (8.XII), Zwiastowania (25.III), Oczyszczenia (2.II), Wniebowzięcia N. Marii Panny (15. VIII), Narodzenia (8.IX.) i w Dzień Zaduszny (2.XI).
4. W dzień dowolny tego tygodnia, w którym przypada nabożeństwo lub zebranie sodalicyjne.
5. W dni wspólnej, sodalicyjnej Komunii św.
6. Ks. Moderator ma władzę udzielania chorym sodalisom odpustu zupełnego w dniu, w którym Komunię św. przyjęli, pod warunkiem, by zachęcił chorego do cierpliwego znoszenia choroby, albo do chętnego przyjęcia śmierci z ręki Bożej i polecił mu odmówić przed wizerunkiem Ukrzyżowanego 3 Ojcze nasz i 3 Zdrowaś Mario na intencje Ojca św.
C. Odpusty cząstkowe31.
1. Odpust 7 lat i 7 kwadragen
a) za wysłuchanie Mszy św. w dzień powszedni.
b) za wieczorny rachunek sumienia.
c) za udział w nabożeństwie lub zebraniu sodalicyjnym.
d) za odwiedzanie chorych lub ubogich.
e) za modlitwę za chorych i zmarłych.
f) za udział w pogrzebie kościelnym.
2. Odpust 30 dni
a) za odmówienie aktu poświęcenia: Najświętsza Panno i Bogarodzico Mario.
b) za antyfonę: Salve Regina.
3. Odpust 100 dni za pocałowanie medala sodalicyjnego i równoczesne westchnienie pobożne: Nos cum Prole pia Benedicat Virgo Maria
Niech nam błogosławi i sprzyja
Z Swym Synem Panna Maryja.
II.
Porządek zwykłego nabożeństwa miesięcznego sodalicji. (Sodalisi uczestniczą w medalach na piersi)
I. Egzorta X. Moderatora poprzedzona krótką modlitwą (Zdrowaś Maria).
II. Wystawienie N. Sakramentu w monstrancji. Pień O salutaris Hostia wzgl. Święty, Święty...
III. P r e f e k t (prezes) w imieniu sodalicji odmawia głośno:
A k t w i a r y: O Boże mój ! Wierzę mocno we wszystko, co święty, katolicki, rzymski, apostolski Kościół do wierzenia podaje, ponieważ Ty sam, Prawdo, ani omylić się, ani omylić nie mogąca to jemu objawiłeś i do wierzenia podałeś.
A k t n a d z i e i: O Boże mój! Mam nadzieję i ufam mocno, że przez zasługi Jezusa Chrystusa dasz mi łaskę Twą w tym życiu, a jeżeli przykazania Twe zachowam, chwałę w życiu przyszłym, ponieważ sam mi to obiecałeś, a wierny jesteś Panie w obietnicach Twoich.
A k t m i ł o ś c i: O Boże mój! Kocham Cię nad wszystko, ponieważ jesteś nieskończenie dobry i miłości nieskończenie godny, a dla miłości Twojej kocham bliźniego mego jak siebie samego. Amen.
Następnie odmawia litanię do Najśw. Panny: (300 dni odpustu, Pius VII, 1817 r.), Pod Twoją obronę oraz
Pamiętaj o najdobrotliwsza Panno Mario, że od wieków nie słyszano, aby ktokolwiek, uciekając się do Ciebie, Twej pomocy wzywając, Ciebie o przyczynę prosząc, miał być od Ciebie opuszczonym. Tą nadzieją ożywiony, uciekam się do Ciebie, o Panno nad Pannami i Matko Jezusa Chrystusa. Przystępuję do Ciebie, biegnę do Ciebie, stawam przed Tobą, jako grzeszny człowiek, drżąc i wzdychając. O Pani świata racz nie gardzić moimi prośbami, o Matko Słowa Przedwiecznego racz wysłuchać mnie nędznego, który do Ciebie z tego padołu płaczu o pomoc wołam. Bądź mi pomocą we wszystkich moich potrzebach, teraz i zawsze a osobliwie w godzinę śmierci, o łaskawa, o litościwa, o słodka Panno Mario. Amen.
Za młodzież polski: Zdrowaś Mario...
Za sodalicję naszą: Zdrowaś Maro..
Za sodalicje uczniowskie w Polsce: Zdrowaś Mario...
Za chorych sodalisów (o ile są tacy:) Zdrowaś Mario...
Za zmarłych sodalisów: Zdrowaś Mario... Wieczne odpoczywanie.
Modlitwa do św. Stanisława Kostki o miłość ku Marii.
Boże, któryś Stanisława świętego w cnocie nieskalanej czystości zachował i serce Jego serdeczną, synowską miłością ku Najświętszej Zbawiciela Matce, Marii Pannie zapalić raczył, udziel nam łaskawie, abyśmy przez jego zasługi i przyczynę w prawdziwej czystości duszy i ciała Tobie służąc, codziennie w gorącej miłości ku Marii wzrastać mogli. Przez Pana naszego Jezusa Chrystusa. Amen.
Akt poświęcenia się sodalicyjnego N. Pannie.
W uroczystości N. Panny i dni przyjęć do sodalicji X. Moderator intonuje Magnificat, które wszyscy śpiewają stojąc (można wtedy nieco skrócić modlitwy).
X. M o d e r a t o r intonuje Tantum ergo Sacramentum, udziela błogosławieństwa N. Sakramentem, po czym wszyscy śpiewają przy schowaniu: Niechaj będzie pochwalony, wreszcie dowolną pieśń mariańską lub inną kościelną.
III. Ceremoniał przyjęcia do sodalicji32.
Ks. Moderator intonuje uroczyście hymn do Ducha św. O Stworzycielu Duchu przyjdź (Veni Creator Spiritus)
V. Emitte Spiritum tuum et creabuntur (T. P. Alleluja)
R. Et renovabis faciem terrae (T. P. Alleluja)
Oremus. Deus, qui corda fidelium sancti Spiritus. illustratione docuisti: da nobis in Bodem Spiritu recta sapere et de eius semper consolatione gaudere. Per Christum Dominum nostrum.
R. Amen.
Poczem Ks. Moderator krótko przemawia, następnie poświęca medale i nadaje odpust.
V. Adiutorium nostrum in nomine Domini.
R. Qui fecit coelum et tetram.
V. Domine exaudi orationem meam,
R. Et clamor meus ad te veniat.
V. Dominus vobiscum,
R. Et cum spiritu tuo. Oremus.
Omnipotens sempiterne Deua, qui Sanctorum Tuorum effigies sculpi non reprobas, ut quoties illas oculis corporis intuemur, toties eorum actus et sanctitatem ad imitandum memoriae oculis meditemur: haec quaesumus numismata in honorem et memoriam beatissimae Virginis Mariae, Matris Domini nostri Jesu Christi et sancti Stanislai Kostka adaptata bene † dicere et sancti † ficare digneris; et praesta, ut quicumque coram illis beatissimam Virginem et sanctum Stanislaum suppliciter colere et honorare studuerit, illorum meritis et obtentu a Te gratiam in praesenti at aeternam gloriam obtineat in futurum. Per Christum Dominum nostrum. Amen.
(Kropi medale wodę święconą).
Poświęciwszy medale, Ks. Moderator siada przy ołtarzu po stronie ewangelii. Prefekt staje poniżej po stronie epistoły, naprzeciw niego sekretarz.
Sekretarz zwracając się do kandydatów mówi:
Na cześć i uwielbienie Trójcy Przenajświętszej i na chwałę N. Marii Panny Niepokalanie Poczętej, Matki i Patronki naszej niechaj przystąpią ci, którzy do tej sodalicji przyjętymi być pragną.
Kandydaci (z zapalonymi świecami) przystępują przed ołtarz. Prefekt w te słowa odzywa się do Ks. Moderatora:
Wielebny Ojcze! Obecni pragnąc gorąco, pod opieką Matki Najświętszej prowadzić żywot prawdziwego chrześcijanina i gorliwego syna Kościoła katolickiego, proszą o przyjęcie do sodalicji.
Ks. Moderator: Przychylając się do waszych życzeń, przyjmuję was do grona sodalisów. Ponieważ jednak pragnieniem naszym jest czcić w szczególniejszy sposób Najświętszą Pannę przez sumienne spełnianie swych obowiązków, śmiałe i otwarte wyznawanie swych katolickich przekonań, bronienie wedle sił w prywatnym i publicznym życiu Kościoła i wiary świętej, przeto zacznijcie życie wasze w sodalicji mariańskiej od uroczystego poświęcenia się Matce Najświętszej, Królowej Korony Polskiej.
Każdy z wstępujących do sodalicji klęka po kolei przed ołtarzem i wobec Ks. Moderatora czyta na głos formułę poświęcenia się Matce Bożej własnoręcznie napisaną. Jeśli ich jest kilku, mogą czytać wspólnie, byle równo.
Najświętsza Panno i Bogarodzico Mario*, ja N. N. choć nie godzien być sługą Twoim*, wzruszony jednak przedziwną dobrocią Twoją i wiedziony pragnieniem służenia Tobie*, obieram Cię dzisiaj w obecności mego Anioła Stróża i całego dworu niebieskiego* za Panią, Orędowniczkę i Matkę i mocno postanawiam nadal być zawsze sługą Twoim* i starać się wedle możności, aby Tobie wszyscy wiernie służyli.
Proszę Cię więc i błagam Najlepsza Matko przez Krew Jezusa Chrystusa za mnie przelaną*, abyś mię w liczbę synów Twoich i za wiernego poddanego przyjąć raczyła.
Wspomagaj mnie w każdej potrzebie i sprawie mojej i wyjednaj mi łaskę*, abym w postępowaniu swoim nigdy myślą, słowem i uczynkiem Twoich i Syna Twego oczu nie obraził.
Pamiętaj o mnie i nie opuszczaj mnie w godzinę śmierci. Amen.
Po przeczytaniu Ks. Moderator odbiera od każdego arkusz z formułą poświęcenia i wręcza sekretarzowi do przechowania w archiwum sodalicji. Prefekt podaje na tacy medale według liter wyrytych na każdym ułożone. Ks. Moderator daje każdemu medal do pocałowania, pocztem przypina na lewej piersi (lub zawiesza na szyi) mówiąc:
Przyjm to znamię sodalicji na obronę duszy i ciała, abyś przy łasce Bożej i pomocy Marii, Matki Twojej, zasłużył sobie na wieczne zbawienie. W imię Ojca † i Syna † i Ducha świętego. Amen.
Ks. Moderator wręcza nowym sodalisom dyplomy przyjęcia. A gdy wszyscy je otrzymali, zwróciwszy się do nich, mówi:
Na większą chwałę Boga, na uczczenie Najświętszej Marii Panny, na pożytek duchowny sodalicji na mocy udzielonej mi przez Przełożonych od Ojca św. N.N. władzy, ja N.N. obecnie Moderator sodalicji przyjmuję was w liczbę członków tejże sodalicji pod wezwaniem N. Panny Marii ………………………….i św. ………………………….tu ustanowionej i przypuszczam was publicznie do uczestnictwa wszystkich łask, owoców, przywilejów i odpustów, nadanych przez Kościół święty głównej sodalicji rzymskiej, z którą nasza jest kanonicznie połączona. W imię Ojca † i Syna i Ducha † świętego. Amen.
Niech więc nazwiska wasze, teraz w księgę sodalicyjną wpisane na ziemi, na wieki zostaną wpisane i w niebie. Niech Maria przyjmie was w liczbę sług swoich i da wam czas dobrego życia i dobrego działania, tudzież łaskę wytrwania w dobrym i dostąpienia dziedzictwa wiecznego, aby jak nas dziś miłość bratnia łączy tu na ziemi, tak dobroć Boża, która tę miłość wzmacnia i w niej upodobanie znajduje, połączyć nas raczyła z wiernymi w niebie. i rzez, tegoż Chrystusa Pana naszego. Amen.
Poczem śpiewa lub mówi (responsoria odmawiają wszyscy):
V. Confirma hoc Deus, quod operatus es in nobis.
R. A tempo sancto tuo, quod est in Jerusalem.
V. Salvus fac servos tuos.
R. Deus meus sperantes in te.
V. Mitte eis Domine auxilium de Sancto.
R. Et de Sion tuere eos.
V. Domine exaudi orationem meam.
R. Et clamor mens ad te veniat.
V. Dominus vobiscum.
R. Et cum spiritu tuo.
Oremus. Adesto Domine supplicationibus nostris et hos famulos tuos, quos Congregationi B. Mariae Virgiriis aggregavimus, bene † dicere dignare, et praesta, ut statuta nostra per auxilium gratiae tuae, sancte, pie et religiose vivendo valeant observare et observando witam promereri sempiternam. Per Christum Dominum nostrum. Amen.
Po ukończeniu obrzędów przyjęcia zaczyna się uroczysta Msza św. z wystawieniem N. Sakramentu, podczas której wszyscy sodalisi przystępują do Komunii świętej, albo też (jeśli popołudniu) nabożeństwo z wystawieniem. Przed błogosławieństwem śpiewają wszyscy, stojąc „Magnificat" jako stale przyjęty hymn radosny i pochwalny sodalicji.
Magnificat* anima mea Dominum. Et exultavit spiritus meus* in Deo salutari meo.
Quia respexit humilitatem ancillae suae:* ecce enim ex hoc Beatam me dicent omnes generationes.
Quia fecit mihi magm qui potens est* et sanctum nomen eius.
Et misericordia eius a progenie in progenies* timentibus eum.
Fecit potentiam in brachio suo* di spersit superbos mente cordis sui.
Deposuit potentes de sede*, et exaltavit humiles.
Esurientes implevit bonis* et divites dimisit inanes.
Suscepit Israel puerum suumr recordatus misericordiae suae.
Sicut locutus est ad patres nostros* Abraham et semini eius in saecula.
Gloria Patri et Filio*et Spiritui sancto.
Sicut erat in principio et nunc et
Simper* et in saecula saeculorum. Amen.
IV. Regulamin wyborów.
1. Na kilka dni przed walnym zgromadzeniem sodalicji zwołuje się nadzwyczajne, tak zwane przedwyborczej zebranie Konsulty, na które prefekt może zaprosić po odpowiedniej uchwale wydziału, kilku sodalisów z poza Konsulty, jako doradców i przedstawicieli szerszej opinii ogółu członków sodalicji.
2. Zebrani po zwykłej modlitwie wysłuchują odczytania odpowiednich paragrafów ustaw oraz ewentualnych uwag ks. Moderatora o znaczeniu i ważności wyborów dla sodalicji.
3. Następuje tajne głosowanie kartkami celem wyboru trzech sodalisów, jako kandydatów na prefekta, czyli tak zwanego „terna". Terno zostaje zachowane w najściślejszej tajemnicy i przedstawione sodalisom dopiero na walnym zgromadzeniu przez ks. Moderatora i to w porządku wedle ilości głosów.
4. Z poza uchwalonego terna, prefekt wybrany być nie może. Asystentami (pierwszy z tytułem wiceprefekta) zostają dwaj sodalisi z terna według ilości otrzymanych po prefekcie głosów.
5. Prawo wyboru biernego i czynnego mają tylko sodalisi.
6. Konsulta przedwyborcza układa nadto listę kandydatów na członków Konsulty i przedstawia ją na walnym zgromadzeniu, walnemu zgromadzeniu przysługuje jednak prawo swobodnego wyboru.
7. Skrutynium wyborów przeprowadza zawsze ks. Moderator z sekretarzem i powołanym z pośród obecnych skrutatorem.
8. Wynik wyborów ogłasza ks. Moderator według osobnego ceremoniału.
9. Nowowybrany prefekt podziękowawszy za zaufanie krótką przemową, o ile nikt już nie żąda głosu, zamyka modlitwą obrady walnego zgromadz.
V. Ceremoniał ogłoszenia wyniku wyborów.
Po dokonaniu skrutynium ks. Moderator powstawszy ogłasza:
Na chwałę Boga w Trójcy jedynego, na cześć Matki Najświętszej i dla dobra sodalicji naszej, obrany został prefektem N. N., (zwracając się do wybranego): Zajmij miejsce swego urzędu (wybrany siada na miejscu stale przez prefekta zajmowanym) i bądź dla całej sodalicji przykładem i bodźcem do postępowania w dobrym w duchu jej ustaw.
Poczem prefekt uklęka, ks. Moderator wkłada mu medal prefektowski na piersi, mówiąc:
Przyjm odznakę urzędu twego, a jako wszystkich sodalisów godnością przewyższasz, tak również wszystkim wiernością i gorliwością w służbie Marii przyświecaj.
Czy przyrzekasz wszystkimi siłami starać się za łaską Bożą o dobro, zachowanie i wzrost sodalicji?
Prefekt odpowiada: Przyrzekam.
Po czym ks. Moderator ogłasza wybór asystentów.
Pierwszym asystentem i wiceprefektem wybrany został N. N., drugim asystentem N. N.
Klęczącym wkłada odznaki ich godności, mówiąc:
Pomagajcie obaj prefektowi w jego urzędzie, troszcząc się o dobro sodalicji i przyświecajcie jej przykładem.
Najświętsza Panna Maria niechaj was i całą sodalicję błogosławi i ze swej macierzyńskiej opieki na wieki nie wypuszcza. Amen.
Poczem intonuje uroczyste Magnificat, które wszyscy śpiewają, stojące.
W końcu przystępuje do przeprowadzenia wyborów Konsulty.
Na zakończenie wszyscy uczestnicy walnego zgromadzenia śpiewają, stojąc, hymn Związku SM Błękitne rozwińmy sztandary.
30 To znaczy, że dusza zmarłego przez tę Mszę św. może zyskać odpust zupełny i być uwolnienia z czyśćca. Zależy to jednak od miłosierdzia i dobroci Bożej.
31 Przez odpust cząstkowy rozumiemy darowanie tyle z k a r y d o c z e s n e j za grzechy, ileby w czasach dawnej, ostrej pokuty zyskało się n. p. przez pokutowanie 7 lat i 7 kwadragen (to jest 7 okresów W. Postu po 47 (quadraginta) dni) lub 300 dni i t. p. Ilość odpuszczonej kary zależy jednak wyłącznie od miłosierdzia Bożego i zasługiwania człowieka. Nie może być zatem matematycznie określona i nam znana.
32 Sekretarz dopilnuje przygotowania: dyplomów, medali ze wstążeczkami [kokardkami] i szpilkami, aktów poświęcenia, wody święconej i kropidła. Nadto wszystkim członkom - poleci przynieść „Ustawy" by mogli z „Ceremoniałem" w ręku uczestniczyć w uroczystym akcie przyjęcia swych kolegów do sodalicji.
JAN ART S. M. Warszawa 1919 r.
HYMN ZWIĄZKU.
Błękitne rozwińmy sztandary,
Czas strząsnąć zwątpienia już pleśń,
Niech w sercach zagorze znicz wiary
I gromka niech ozwie się pieśń.
Z pod znaku Maryi Rycerski my huf.
Błogosław nam Chryste na bój!
Stajemy jak ojce, by służyć Ci znów,
My Polska, my naród, lud Twój
Już świta! Już grają pobudki,
Już Jezus przybliża się k'nam!
Żyj święta radości! Precz smutki!
Pan idzie, i pierzcha w cień kłam
Pan idzie! Słoneczność
Rozlewa się w krąg,
Pan idzie na świata siąść tron!
Drży szatan, wysuwa,
Mu berło się z rąk!
Słyszycie? Zwycięstwa gra dzwon!
Z pod znaku Maryi i t. d.
O Bogarodzico – Dziewico!
Tchnij siłę w mariański ten zew!
Z otwartą stajemy przyłbicą
I serca Ci niesiem i krew...
Siać miłość będziemy
Wśród burzy i słot,
W zwycięski Ty powiedź nas szlak!
A gdy nam tchu będzie
I mocy już brak
Do nieba pokieruj nasz lot!
Z pod znaku Maryi i t. d.
Muzyka R. Gruszewskiego S. M., Warszawa I.
