SODALICJE MARIAŃSKIE
 

Czasopisma sodalicyjne

Mieczysław Łacek

Od 1896 we Lwowie zaczyna wychodzić miesięcznik „Sodalis Marianus” przez półtora roku przy Czytelni Katolickiej pod redakcją Franciszka Morawskiego. Przemieniono potem to pismo na tygodnik pt. „Ruch katolicki”, a potem na codzienne pismo. Redakcja tego pisma w pierwszym zeszycie w roku 1896 pisała: „Sodalis Marianus! Stare to godło nasze. Nosili je z chlubą przez wieki królowie, hetmani i kanclerze, senatorowie i rycerze, szlachta i mieszczaństwo. I my pod tym godłem rozpoczynamy w imię Boże wydawnictwo organu Związku Kongregacji Mariańskich, tych Sodalicji, które obok innych katolickich towarzystw, są objawem ruchu katolickiego w kraju naszym, objawem zwrotu opinii i działalności społecznej ku temu, co wieczne i nieśmiertelne – ku prawdzie Chrystusowej. Być wiernym w całym tego słowa znaczeniu organem tych stowarzyszeń, sprawozdawcą i pomocnikiem ruchu katolickiego dla przyswojenia społeczeństwu uchwał wiecowych w życiu i czynie, a zawsze wyrazem szczerej myśli katolickiej dla chwały Bożej, czci Niepokalanej Dziewicy i pożytku bliźnich i rodaków – oto nasz cel”. Lwowskie wydawnictwo „Sodalisa” miało ramy szerokie, zajmowało się wszystkimi stowarzyszeniami katolickimi, m.in. tercjarstwem, związkami zawodowymi, konferencjami św. Wincentego à Paulo. Pisali w nim Ks. H. Jackowski, M. Martynowski, K. Zajączkowski, ks. J. Natowski, L. Wiśniewski, Fr. Morawski, ks. J. Badeni, K. Chłapowski, dr J. Zanietowski, ks. dr A Trznadel, A. Krasiński i inni.
 
Potem „Sodalisa” z przeznaczeniem tylko dla sodalicji mariańskiej zaczął wydawać Kraków. 16 maja 1901 roku Koło Delegatów Sodalicji Mariańskiej zebrane w Krakowie poleciło Zarządowi Sodalicji wznowienie „Sodalisa”. Pierwszy numer „Sodalisa” w objętości 86 stron, został wydany w październiku roku 1901. Redaktorem został p. Marian Martynowski. Charakter pisma to artykuły ściśle sodalicyjne i artykuły o tematyce ogólno-religijnej, plus sprawozdania z działalności katolickiej. Na początku był kwartalnikiem, potem dwumiesięcznikiem, a w końcu miesięcznikiem. Kwartalnik „Sodalis” na mocy uchwały zjazdu delegatów SM z r. 1903, w roku 1906 stał się miesięcznikiem. ‘Sodalis Marianus” miał wielu redaktorów. Czerpali oni z duszy to co było najpożyteczniejsze dla sodalicji, dla jej rozwoju i dla czci Maryi. Wciągali oni w pisanie artykułów moderatorów i światłe umysły. „Każdy niemal artykuł, zanim wyszedł z pióra autora, poprzedziły długie rozmyślania i modlitwy”. W roku 1906 redaktorami „Sodalisa” stali się Jezuici. Przez dwa lata redaktorem był ks. Jarosław Rejowicz T.J. W roku 1908 redaktorem „sodalisa” był ks. Gustaw Fihauser T.J. Od roku 1909 przez 3 lata redaktorem był ks. Jan Rostworowski T.J. Chociaż „Sodalis” został przemieniony z miesięcznika na dwumiesięcznik, ale objętość zostaje powiększona. Redakcja „Sodalisa” w tym okresie jest na świetnym poziomie.

Od roku 1911 do 1916 redaktorem naczelnym „Sodalis Marianus” był ks. Henryk Haduch T.J. (1870-1925). Jako redaktor „Sodalisa” wydał w roku 1911 listopadowy i grudniowy numer, pełne dwa roczniki 1912 i 1913. W roku 1914 ostatni numer ukazał się w lipcu-sierpniu. Następny numer „sodalisa” wyszedł dopiero we wrześniu 1915 roku. Do końca roku 1915 „Sodalis Marianus” był wydawany jako dwumiesięcznik. Z początkiem roku 1916 ks. Haduch zamienił go na miesięcznik, by ten organ rozwijającej się organizacji częściej mógł przemawiać do sodalisów i sodalisek. Ks. Haduch redaktorem „Sodalisa” był do lipca 1916 roku. Ks. Henryk do „Sodalisa” pisywał wcześniej artykuły. W maju 1908 roku w „Sodalisie” znalazł się jego artykuł pt. „O istocie i zadaniach Kongregacji Marjańskiej”. A swoje redagowanie „Sodalisa” zaczyna artykułem z cyklu: „Dyskusje sodalicyjne”, który to cykl rozpoczął ks. Jan Rostworowski. O. Haduch ciągnie go dalej. Ks. Haduch każdy rocznik „Sodalisa” rozpoczyna serdecznym wstępem od redakcji, by złożyć czytelnikom życzenia, podzielić się z nimi myślami i zamiarami. „Tę serdeczność wprowadzał ks. Haduch we wszystkie swe prace apostolskie”. Ks. Henryk Haduch artykułów w sprawach ściśle sodalicyjnych pisał niewiele, razem tylko 10. Ogromna większość jego artykuły były o treści ogólnej, zamieszczane w pierwszej części „Sodalisa”: „Wiara i życie”. Są to artykuły z zakresu: dogmatyki, etyki, okolicznościowe, w sumie jest ich 36. Ks. Haduch ma wielkie zasługi dla sodalicji. Doprowadził do szczęśliwego końca stworzenie małopolskiego Związku Sodalicji i staje się jego moderatorem. Dzięki temu zaczęły się tworzyć nowe związki sodalicyjne, by w końcu mógł powstać Centralny Sekretariat. Przy powstawaniu ich ks. Henryk był bardzo czynny: pomagał, zachęcał, inicjował. Ks. Haduch przyczynił się również, jak wspomina ks. Winkowski do powstania Związku Sodalicji uczniów szkół średnich (1919). I co jest znamienne, że był zdecydowanie za tym, by nie jezuici, ale prefekci szkół, wzięli w swoje ręce kierownictwo tych młodzieżowych sodalicji.

Następnymi redaktorami „Sodalis Marianus” byli: ks. Władysław Woytoń T.J., ks. Józef Gliwa T.J. W roku 1920 po raz drugi na 4 lata, redakcję „Sodalisa” przejmuje ks. Jan Rostworowski T.J. Dzieli on „Sodalisa” na dwie części: pierwsza ogólna pt. „Wiara i Życie”, druga część sodalicyjna: „Życie sodalicyjne”. Dodaje też zdjęcia. Ożywia to „Sodalisa”. W latach 1924-1929 redaktorem „Sodalisa” był ks. Stanisław Bednarski T.J. Ks. St. Bednarski w Sodalisie grudniowym roku 1927 przypomina, by Sodalis Marianus był „wspólnym organem tak wszystkich Sodalicji jak i przede wszystkim Związków Sodalicyjnych”. Rozumie on oczywiście i potrzebę osobnego pisma sodalicyjnego dla Sodalicji ludowych, robotniczych, warstw inteligentnych, ale uważa że dobrze mieć naczelny organ całego sodalicyjnego ruchu w Polsce. W latach 1929-1936 ks. Edward Kosibowicz T.J., w latach 1937-1938 ks. Józef Warszawski (+1997).

„Sodalis Marianus” to przede wszystkim pismo dla kół inteligenckich. Zjazd moderatorów z roku 1922 zalecał, by podobne organ sodalicyjny zorganizować „dla sfer mniej oświeconych”.

W 1920 powstaje nowe pismo sodalicyjne „Pod znakiem Maryi” Związku Sodalicji Młodzieży Szkół Średnich. Pierwszy numer wyszedł w październiku. Jego redaktorem aż do wybuchu II wojny światowej był ks. Józef Winkowski, prefekt sodalicji akademików UJ w latach 1908-1910, mający tytuł dożywotni honorowego prefekta tej sodalicji, a obecnie Moderatorem Krajowym Sodalicji Uczniów w Polsce. Uczniowie szkół średnich co miesiąc otrzymywali swoje pismo, w których znajdowali poważne artykuły, wskazówki do pracy sodalicyjnej i nie tylko, a także własne, młodzieńcze utwory. 

Na I Zjeździe Sodalicji Mariańskich Uczennic na Jasnej Górze, w lipcu 1922 roku podjęto uchwałę wydawania oddzielnego pisma dla młodych sodalisek „Cześć Maryi”

Związek Sodalicji Pań wiejskich ma pismo „Dwór Marji”

„Dzieci Maryi” przy zakładach SS. Szarytek mają pismo „Cudowny Medalik”.

Na Śląsku wychodził „Dzwonek Marji”.

W 1947/48 w miejsce miesięcznika „Sodalis Marianus” zaczęto wydawać „Biuletyn Informacyjny” Generalnego Sekretariatu SM w Polsce, który po śmierci O. Romualda Moskały SJ przeniesiono do Łodzi, gdy krajowym Moderatorem został O. Stanisław Nawrocki SJ.  

Mieczysław Łacek
Kreator www - przetestuj za darmo